ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΗ ΜΕ ΚΩΦΩΣΗ
Τα άτομα με κώφωση έχουν σοβαρή ή καθολική απώλεια ακοής και στα δύο αυτιά και επικοινωνούν κυρίως μέσω της νοηματικής γλώσσας. Τα τελευταία χρόνια οι πρακτικές της ένταξης και της συμπερίληψης κερδίζουν έδαφος. Για τον λόγο αυτό οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να εξασφαλίσουν τις κατάλληλες συνθήκες μάθησης για τους μαθητές τους και ιδιαίτερα για όσους έχουν ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ:
Αρχικά, κρίνεται σκόπιμο να προηγηθεί η προετοιμασία των μαθητών της τάξης υποδοχής μέσα από αντίστοιχες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Σκόπιμη κρίνεται η προβολή οπτικοακουστικού υλικού για τη διαφορετικότητα, βιωματικά παιχνίδια με ένταξη της χειλανάγωσης κ.α., δράσεις με σχολεία κωφών, γνωριμία με την ελληνική νοηματική γλώσσα κ.α. Πιο συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να έρθουν σε επαφή με γνώστες της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας ώστε τα παιδιά να μάθουν κάποιες απλές αλλά βασικές λέξεις. Έτσι κατά την υποδοχή και τις πρώτες μέρες ένταξης ο νέος μαθητής θα νιώσει ασφάλεια και οικεία.
Επίσης, θα μπορούσε να οργανωθεί μία βιωματική δράση από τον εκπαιδευτικό της τάξης ώστε οι μαθητές να κλείσουν τα αυτιά τους με ωτοασπίδες και να βγουν για διάλειμμα ή να κάνουν μια δραστηριότητα στην τάξη. Ακόμα, θα μπορούσαν να κλείσουν τα αυτιά με ακουστικά και να προσπαθήσουν να μαντέψουν με χειλανάγνωση ποια λέξη τους λένε οι συμμαθητές τους. Με τον τρόπο αυτό θα διαπιστώσουν τη δυσκολία που αντιμετωπίζει κάποιος με κώφωση αλλά θα συνειδητοποιήσουν και τι μπορούν να κάνουν οι ίδιοι για να επικοινωνήσουν καλύτερα μαζί του.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ:
Όσον αφορά τη σχολική τάξη, η θέση του μαθητή με κώφωση θα πρέπει να βρίσκεται κοντά στον εκπαιδευτικό, ώστε να έχουν καλή βλεμματική επαφή. Ο καλός φωτισμός είναι απαραίτητος και μάλιστα το φως πρέπει να βρίσκεται πίσω από τον μαθητή. Ιδανικά η διάταξη των θρανίων να είναι η ημικυκλική. Με τον τρόπο αυτό ο μαθητής θα κρατάει οπτική επαφή με όσους βρίσκονται στον χώρο. Εάν δεν είναι εφικτό αυτό, μία περιστρεφόμενη καρέκλα θα βοηθούσε. Παράλληλα, ένας συμμαθητής που θα είναι στο ίδιο θρανίο και θα κρατά σημειώσεις κ.α. θα διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία.
Είναι σημαντικό ο μαθητής να βρίσκεται μακριά από πηγές θορύβου. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος οι πόρτες και τα παράθυρα να είναι κλειστά. Η ακουστική του χώρου μπορεί να βελτιωθεί με τη χρήση ηχομονωτικού υλικού όπως το φελιζόλ, οι μοκέτες, κτλ. Είναι γνωστό ότι η χρήση οπτικών ερεθισμάτων (όπως πίνακες, διαγράμματα, διαφάνειες κ.α) βοηθούν πολύ τον μαθητή με κώφωση. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να μη μιλά κατά τη διάρκεια που προβάλλονται τα οπτικά ερεθίσματα, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος επεξεργασίας για τον μαθητή. Ένα οπτικό ερέθισμα που θα ενημερώνει τον μαθητή για το διάλειμμα είναι σημαντικό να υπάρχει στον χώρο. Για παράδειγμα, ένα φως που θα αναβοσβήνει, ένα ρολόι με αναρτημένες δίπλα τις ώρες των διαλειμμάτων).
ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ:
Πέρα από τη διαμόρφωση της τάξης, οι συνομιλητές των κωφών μαθητών είτε είναι εκπαιδευτικοί είτε είναι συμμαθητές, οφείλουν να μάθουν πώς θα επικοινωνούν μαζί τους. Είναι σημαντικό να μην υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ τους και να μην κάνουν κινήσεις όταν τους μιλούν. Ο λόγος τους πρέπει να είναι σε αργό ρυθμό, καθαρός και να μην κάνουν χρήση μακροπερίοδου λόγου. Οι κωφοί θα πρέπει να έχουν ανεμπόδιστη οπτική επαφή με το στόμα του συνομιλητή τους, για αυτό καλό είναι να αποφεύγουν την κάλυψη του στόματος με τα χέρια ή τη μάσηση. Παράλληλα, είναι αναγκαίο να μάθουν κάποια βασικά στοιχεία της νοηματικής γλώσσας ώστε να δείξουν έμπρακτα στον κωφό μαθητή την αποδοχή τους.
Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι η διαμόρφωση της τάξης θα πρέπει να βοηθά τον κωφό μαθητή στη συγκέντρωση. Να δίνει τη δυνατότητα για την ανάπτυξη της μη λεκτικής επικοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται οι πιθανότητες να επιτευχθούν οι μαθησιακοί στόχοι για τον κωφό μαθητή και να ενταχθεί ομαλά στη σχολική τάξη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Λαμπροπούλου Β & Χατζηκακού Κ. & Βλάχου Γ.,(2003), Η ένταξη και η συμμετοχή των κωφών/ βαρήκοων παιδιών σε σχολεία με ακούοντες μαθητές, Πάτρα
Τσικολάτας Α. (2019), Υλικό για ενταξιακές προσεγγίσεις παιδιών με ειδικές ανάγκες
Ειδική Παιδαγωγός ΠΕ02.50 & ΠΕ01.50
M.Ed. Παιδαγωγικής ψυχολογίας
M.Ed. Εκπαίδευσης Ενηλίκων