ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ;

Τα ψυχοσωματικά είναι συμπτώματα που εμφανίζονται σε έναν οργανισμό, τα οποία δεν μπορούν να εξηγηθούν παθολογικά, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν. Ταλαιπωρούν το άτομο και δεν τα φαντάζεται αλλά τα βιώνει κανονικά. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στους ενήλικες, έτσι και μια ψυχοσωματική διαταραχή μπορεί να συμβεί και σε ένα παιδί ή έναν έφηβο. Στα παιδιά εμφανίζονται κυρίως στα 6 με 7 έτη, ενώ στους εφήβους γύρω στα 16, υπό φυσιολογικές συνθήκες.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ;

Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι, ανάμεσα σε άλλα , τα εξής:

• Πονοκέφαλος και πόνοι στο σώμα

• Κοιλιακά άλγη

• Δύσπνοια

• Ζάλη

• Αδυναμία

• Νυχτερινή ενούρηση

• Τραυλισμός

• Δυσκολία στην κατάποση

• Ναυτία και στομαχική παλινδρόμηση

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ;

• Γενετική προδιάθεση : αν υπάρχει κληρονομικότητα στην οικογένεια με έντονο ιστορικό.

• Μεταβατική περίοδος : είτε αφορά τη μετάβαση του ατόμου από την ηλικία στην εφηβεία, είτε μια δύσκολη περίοδο που μπορεί να αφορά μια συγκεκριμένη κατάσταση, που λαμβάνει χώρα εκείνη την περίοδο.

• Ψυχολογικοί παράγοντες: για παράδειγμα, αν ήδη το παιδί έχει ένα βεβαρυμένο ψυχικό ιστορικό, από έντονο άγχος, μέχρι αγχώδη διαταραχή ή και κατάθλιψη, κ.ά.

• Κοινωνικοί παράγοντες: μπορεί το παιδί ή ο έφηβος να έχουν θέματα επικοινωνίας και σύνδεσης με άλλα άτομα της ηλικίας τους, ή ακόμα και να έχουν πέσει θύμα bullying.

• Οικογενειακοί παράγοντες: αυτό το κομμάτι έχει να κάνει είτε με εντάσεις , τσακωμούς και βία που μπορεί να υπάρχουν σε μια οικογένεια, είτε με τη μεταβατική περίοδο που αναφέραμε πιο πάνω, πχ ένα διαζύγιο.

ΓΙΑΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ;

Το παιδί/έφηβος, δεν μπορεί να εκφραστεί λεκτικά για κάτι που φοβάται, θέλει, αγχώνεται. Είτε μπορεί να θέλει να κάνει πράγματα και για κάποιους λόγους να μην γίνεται. Έτσι, όπως θα συμβεί και σε έναν ενήλικα, όλο αυτό σωματοποιείται. Προσπαθεί δηλαδή να αντιμετωπίσει καταστάσεις ή να προσαρμοστεί σε μια νέα κατάσταση και όλη αυτή η δυσφορία μετατρέπεται σε σωματικό σύμπτωμα.

Υπάρχουν και ορισμένες φορές που τα παιδιά, υποσυνείδητα, ωφελούνται από τα συμπτώματα αυτά και χωρίς να το καταλαβαίνουν, να τα κάνουν πιο έντονα. Για παράδειγμα, ένα μικρό παιδί με άγχος αποχωρισμού, που πρέπει να πάει στο σχολείο, πονάει στην κοιλιά του, παραπονιέται γι αυτό και μετά πονάει ακόμα πιο πολύ και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος για να αποφευχθεί μια κατάσταση.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ;

• Ιατρικός έλεγχος: δε σημαίνει πως επειδή το παιδί/έφηβος, παραπονεθεί για κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, υπάρχει κάποια ψυχοσωματική διαταραχή. Για αυτό και οι γονείς χρειάζεται να του κάνουν εξετάσεις, για να δουν αν υπάρχει όντως κάτι παθολογικό.

•Συζήτηση: οι γονείς χρειάζεται να δείχνουν στο παιδί/έφηβο, πως πιστεύουν ότι βασανίζεται και πως είναι δίπλα του με όποιο τρόπο χρειαστεί. Έτσι, το παιδί θα νιώσει πως το καταλαβαίνουν και σίγουρα, ακόμα και το σύμπτωμα να μην υποχωρήσει, θα ανακουφιστεί.

• Παρακολούθηση συνθηκών: οι γονείς θα χρειαστεί να παρακολουθήσουν την πορεία των συμπτωμάτων και σε ποιες καταστάσεις αυξάνονται ή μειώνονται.

• Συνάντηση με ψυχολόγο: αν οι γονείς βλέπουν πως τα συμπτώματα επιμένουν, παρά τη συζήτηση και την παρακολούθηση – παρατήρηση που αναφέραμε παραπάνω, τότε θα χρειαστεί βοήθεια ειδικού για να μην εξελιχθεί.

Μαρούσα Μελισσαράτου

Κλινική Ψυχολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Ibeziako, P., & Bujoreanu, S. (2011). Approach to psychosomatic illness in adolescents. Current opinion in pediatrics, 23(4), 384-389.

• Stark, T., & Blum, R. (1986). Psychosomatic illness in childhood and adolescence: Clinical considerations. Clinical pediatrics, 25(11), 549-554.

• Waring, E. M. (1977). The role of the family in symptom selection and perpetuation in psychosomatic illness. Psychotherapy and Psychosomatics, 28(1/4), 253-259.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ