Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΘΡΩΣΗ
Κατά την παραγωγή των ήχων, ο αέρας που εξέρχεται από τα πνευμόνια βγαίνει ανεμπόδιστος, με σκοπό την παραγωγή των φωνηέντων ή των συμφώνων μετά την πρόσκρουση του αέρα με τα δόντια, τη γλώσσα ή τα χείλη. Επομένως, πριν το παιδί μπει στη διαδικασία της άρθρωσης του φωνήματος που δυσκολεύεται, χρήσιμη είναι η προετοιμασία και η εξάσκηση των αρθρωτών (χείλη, δόντια, γλώσσα, ουρανίσκος, σταφυλή, στοματική και ρινική κοιλότητα) με ασκήσεις αναπνοής, δύναμης, λειτουργικότητας κλπ.
Για να βελτιωθεί η κινητικότητα των αρθρωτών, είναι απαραίτητη η ορθή λειτουργία ή παύση των μυών, που παράγουν τις αρθρωτικές κινήσεις, με μεγάλη ακρίβεια, ταχύτητα καθώς και με ελάχιστη δυνατή προσπάθεια. Είναι επίσης αναγκαίο να είναι σε θέση να κινούνται προς όλες τις κατευθύνσεις (πάνω-κατω, μπροστά-πίσω, δεξιά-αριστερά).
Για το σκοπό αυτό, παρακάτω πρόκειται να προταθούν μερικές ασκήσεις που αφορούν στους αρθρωτές και βοηθούν στην ταχύτερη αποκατάσταση των αρθρωτικών διαταραχών.
Το φανταστικό χαμόγελο
Ζωγραφίζουμε σε ένα χαρτί ένα μεγάλο χαμόγελο, το οποίο τα παιδιά καλούνται να συγκρατήσουν στο στόμα τους εισπνέοντας αέρα. Κερδίζει όποιος κρατήσει περισσότερη ώρα το φανταστικό χαμόγελο.
Κουταλοδρομίες
Δίνουμε σε καθένα από τα παιδιά ένα κουτάλι. Τους ζητάμε να τοποθετήσουν την άκρη του στο στόμα τους και να το κρατήσουν με τα χείλη χωρίς να τους πέσει κάτω. Βάζουμε στην βάση του ένα πλαστικό μπαλάκι και τα παιδιά καλούνται να ακολουθήσουν μία διαδρομή διατηρώντας το κουτάλι στο στόμα τους για όσα περισσότερα λεπτά μπορούν με το μπαλάκι να μένει σταθερό πάνω στο κουτάλι. Όποιο παιδί φτάσει πρώτο στο τέλος της διαδρομής είναι ο νικητής και κερδίζει ένα μικρό δωράκι.
Χάρτινα καραβάκια
Τοποθετούμε χάρτινα καραβάκια πάνω σε μία επιφάνεια την οποία μπορούμε να έχουμε βάψει μπλε έτσι ώστε να υποδηλώνει την θάλασσα. Ύστερα ζητάμε από τα παιδιά να τα μετακινήσουν φυσώντας δυνατά προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Τα παιδιά μπορούν να κάνουν και μεταξύ τους αγώνες ταχύτητας.
«Ο λαβύρινθος»
Ζητάμε από τα παιδιά να κατασκευάσουν ένα διάδρομο με τουβλάκια. Ο διάδρομος θα πρέπει να αποτελείτε από πολλές στροφές. Τοποθετούμε ένα μικρό μπαλάκι στην αρχή του διαδρόμου και τα παιδιά καλούνται να γονατίσουν και να κατευθύνουν το μπαλάκι στο τέλος του. Η κατασκευή περισσότερων διαδρόμων δίνει τη δυνατότητα να γίνουν αγώνες μεταξύ των παιδιών.
Ψάρεμα…. με το στόμα
Τα παιδιά γίνονται ψαράδες και καλούνται να ψαρέψουν με το καλαμάκι κομμάτια από λαχανικά μέσα από ένα μπολ το οποίο έχουμε γεμίσει με νερό.
Το ντόμινο
Κόβουμε τετράγωνα χαρτονάκια και τα διπλώνουμε στη μέση. Τα τοποθετούμε το ένα δίπλα στο άλλο. Ζητάμε από τα παιδιά να φυσήξουν για να ρίξουν τα χαρτονάκια. Κερδίζει όποιος ρίξει τα περισσότερα με μία ανάσα. Εναλλακτικά είναι δυνατόν τα χαρτονάκια να είναι πολύχρωμα και να ζητηθεί από τα παιδιά να ρίξουν χαρτονάκια συγκεκριμένου χρώματος.
Παπιοπατατάκια
Τοποθετούμε δύο πατατάκια ανάποδα το ένα από το άλλο στο στόμα του παιδιού, έτσι ώστε να μοιάζει με ράμφος πάπιας. Έπειτα του ζητάμε να τα συγκρατήσει με τα χείλη. Το παιδί πρέπει να καταβάλει τόση ακριβώς δύναμη, ώστε να συγκρατήσει τα πατατάκια, αλλά να μην τα σπάσει. Στη συνέχεια, ζητάμε από το παιδί να φάει τα πατατάκια χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του.
«Γλυκιά» διαδρομή
Σχηματίζουμε μία λωρίδα από μέλι, μαρμελάδα ή μερέντα και καλούμε τα παιδιά να τη γλείψουν χρησιμοποιώντας μόνο τη γλώσσα τους.
Πύργος από καραμέλες
Δίνουμε στα παιδιά τετράγωνες καραμελίτσες και τους ζητάμε να φτιάξουν ένα πύργο τοποθετώντας τις καραμέλες τη μία πάνω στην άλλη μόνο με το στόμα. Όποιο παιδί φτιάξει πρώτο το δικό του πύργο μπορεί να φάει μία-μία τις καραμέλες.
Εξαφανίζοντας τον δράκο
Ζωγραφίζω με μαλακό τυρί από σωληνάριο έναν δράκο και ζητώ από τα παιδιά να εξαφανίσουν πρώτα τα αφτιά, έπειτα τα μάτια, μετά τα μαλλιά μέχρι να εξαφανιστεί τελείως ο δράκος.
Ο μερμηγκοφάγος
Τοποθετώ μεγάλα κομμάτια λαδόκολλας στο πάτωμα και ρίχνω σταφίδες. Λέμε στα παιδιά «είστε μερμηγκοφάγοι και οι σταφίδες είναι τα μερμηγκάκια. Οι μερμηγκοφάγοι μαζεύουν τα μερμήγκια με τη γλώσσα τους». Τα παιδιά τρώνε τις σταφίδες χρησιμοποιώντας τη γλώσσα τους για να τις μαζέψουν.
Βιβλιογραφία
Γαβριηλίδου. Ζ. (2003). Φωνητική συνειδητοποίηση και διόρθωση παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω.
Λογοθεραπεύτρια