ΑΓΧΟΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ένα από τα πιο αγχώδη γεγονότα στη σχολική και φοιτητική περίοδο είναι οι εξετάσεις. Ακόμα και ένας πολύ καλά προετοιμασμένος μαθητής, την περίοδο αυτή, μπορεί να δυσκολευτεί συναισθηματικά και αυτό να επηρεάσει τη γνωστική του απόδοση. Ας το δούμε πιο αναλυτικά:
ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Όταν ο μαθητής αγχώνεται για τις εξετάσεις του, ουσιαστικά κυριαρχείται από τον φόβο της αποτυχίας. Το σώμα του δηλαδή, λόγω του φόβου, λαμβάνει το μήνυμα ότι απειλείται. Γι’ αυτό τον λόγο γίνεται υπερέκκριση ορμονών στρες, δηλαδή αδρεναλίνης και κορτιζόλης, και ο οργανισμός μπαίνει σε «λειτουργία κινδύνου».
Λόγω της αναταραχής αυτής, γίνεται αναστολή πρόσβασης σε ήδη υπάρχουσες πληροφορίες και ο εγκέφαλος προχωρά σε προσωρινή διαδικασία διαγραφής τους, και μιλάμε για προσωρινή, αφού μετά τις εξετάσεις ο μαθητής μπορεί να τις θυμηθεί πάλι. Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλος δε θεωρεί τις πληροφορίες αυτές απαραίτητες, αφού νιώθει ότι κινδυνεύει και κυριαρχεί η ανάγκη για επιβίωση.
ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Από τη στιγμή που οργανισμός βρίσκεται στην παραπάνω κατάσταση, κάνουν την εμφάνισή τους και σωματικά συμπτώματα όπως:
• εφίδρωση
•έντονος κνησμός
•δερματίτιδες
•ταχυκαρδία
•ζάλη
•δύσπνοια
•πονοκέφαλος
•εμετός
•διάρροια
Αν τα παραπάνω κορυφωθούν, μπορούν να καταλήξουν και σε κρίση πανικού.
ΣΩΣΤΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
Ιδέες που μπορούν να βοηθήσουν στην πιο σωστή προετοιμασία του μαθητή για τις εξετάσεις είναι οι εξής:
• Συχνή επανάληψη, η οποία καλό είναι όμως να αποφεύγεται 1 ώρα πριν τις εξετάσεις.
• Οργάνωση του χώρου, για να υπάρχουν λιγότεροι περισπασμοί .
•Πολύ βοηθητικό είναι ο μαθητής να εξηγεί με δικά του λόγια σε κάποιον αυτό που διάβασε.
•Σχεδιαγράμματα.
•Να του κάνει κάποιος ερωτήσεις.
•Να μπορεί να χωρίζει μόνο του το κείμενο σε μικρότερα κομμάτια με έμφαση στα πιο σημαντικά.
•Συχνά διαλείμματα.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
• Επαρκείς ώρες ύπνου, σωστή διατροφή και ενυδάτωση για να βρίσκεται σε καλή σωματική κατάσταση ο μαθητής.
• Διαφραγματικές αναπνοές. Αποτελούν μια πολύ συχνή τεχνική χαλάρωσης όπου το άτομο αναπνέει φουσκώνοντας το διάφραγμα και όχι το στέρνο. Εισπνέει από τη μύτη για 5 δευτερόλεπτα, κρατάει την αναπνοή για άλλα 5 και εκπνέει για ακόμα 5. Είναι πολύ βοηθητικό να εξασκεί αυτή την τεχνική 10 λεπτά κάθε πρωί και 10 λεπτά κάθε βράδυ, για να μάθει να την πετυχαίνει όσο το δυνατόν καλύτερα, και τη στιγμή που τον πιάνει έντονο στρες.
•Φανταστικό ταξίδι. Την ώρα έντονου άγχους την ώρα του διαβάσματος, κάνει ένα διάλειμμα, χαλαρώνει με τις διαφραγματικές και σκέφτεται ότι βρίσκεται σε ένα αγαπημένο μέρος, είτε μόνος του, είτε με αγαπημένα του άτομα, κάνοντας κάτι που του αρέσει.
•Εναλλακτικές ρεαλιστικές σκέψεις. Σε κάθε αρνητική σκέψη που έρχεται, ο μαθητής προσπαθεί να βρει κάποια διαφορετική, πιο θετική, αλλά ρεαλιστική. Πχ:
Αρνητική: Με το που δω το πρώτο θέμα θα παγώσω και δε θα γράψω τίποτα!
Εναλλακτική: Αν δω ότι κολλήσω στο πρώτο θέμα, θα πάρω τις ανάσες μου και θα ξεκινήσω με κάποιο άλλο που θυμάμαι καλύτερα εκείνη τη στιγμή.
Αρνητική: Θα αρχίσω να ιδρώνω από το άγχος μου και θα με πιάσει πάλι το στομάχι μου, θα γίνω ρεζίλι!
Εναλλακτική: Αν δω ότι σωματικά δυσκολεύομαι, θα ζητήσω από την καθηγήτρια να βγω για λίγο έξω, έστω και με συνοδεία. Να θυμηθώ να έχω μαζί μου ένα σνακ με αλάτι και νερό!
Αρνητική: Αν αποτύχω, οι γονείς μου δε θα μου το συγχωρήσουν ποτέ!
Εναλλακτική: Ίσως να μην τα πάω τόσο καλά, όσο θέλουν οι δικοί μου. Από την άλλη όμως υπάρχουν πολλές εναλλακτικές αν δεν γράψω όσο καλά ελπίζω στις εξετάσεις. Σίγουρα όμως θα τους κάνω μια συζήτηση πριν να τους πω τι με αγχώνει και να δω και τι σκέφτονται!
Κλινική Ψυχολόγος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Beck, A. T. (2002). Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία: Ένας Οδηγός για την Κλινική Πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη
Beck, J. S. (2011). Εισαγωγή στη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη
Ευθυμίου, Κ. & Κουλουβάρη, Μ. Σ. (2014). Τεχνικές της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας, ΤΟΜΟΣ Α’. Αθήνα: Ινστιτούτο Έρευνας & Θεραπείας της Συμπεριφοράς
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΠΑΝΙΚΟΥ
