Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ & Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα βασικότερα αγαθά και χαρακτηριστικά του ανθρώπου και είναι το μέσο εκείνο που ενισχύει τη δημιουργία αξιών και προτύπων ως πυλώνες μιας κοινωνίας. Αναφέρεται στην παιδεία που παρέχει το σχολικό σύστημα, στο ίδιο το σχολικό σύστημα και στους λειτουργούς του. Το σχολείο και η εκπαίδευση γενικότερα, δεν αποβλέπουν μόνο στην παροχή γνώσεων αλλά και στη διαπαιδαγώγηση, προσφέροντας τα απαραίτητα εφόδια για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του ατόμου.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

Ο εκπαιδευτικός αποτελεί μέλος του σχολείου, ενός δηλαδή οργανωμένου κοινωνικού συνόλου. Ως μέλος του συνόλου υπόκειται σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις και καλείται να διαδραματίσει έναν ανάλογο ρόλο με συγκεκριμένες απαιτήσεις. Οι όροι σχολείο και μάθηση δε νοούνται χωρίς να λάβουμε υπόψη μας την παρουσία του. Ο ρόλος ενός εκπαιδευτικού είναι πολυδιάστατος και γι’ αυτό, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εντάσεις ή η σύγχυση τείνουν να κάνουν την εμφάνισή τους. Οι τρόποι με τους οποίους αντιμετωπίζονται οι αναδυόμενες δυσκολίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το πώς αντιλαμβάνεται ο εκπαιδευτικός τον εαυτό του.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν περιορίζεται μόνο στη μετάδοση γνώσεων, αλλά, αποκτά συμβουλευτικό και συνεργατικό χαρακτήρα συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός ευνοϊκού σχολικού κλίματος μέσα στο οποίο οι μαθητές μπορούν να ζήσουν και να κοινωνικοποιηθούν. Ο εκπαιδευτικός δύναται να παρέχει στους μαθητές τις ευκαιρίες για αυτονομία και ανάπτυξη ικανοτήτων, αναγνωρίζοντας και προσφέροντας κίνητρα στις προσπάθειές τους να επιτύχουν προσωπικούς στόχους. Επιπλέον, αποτελεί πρότυπο για τους μαθητές, με συνέπεια η γενικότερη συμπεριφορά του να επηρεάζει, με τη σειρά της, και εκείνους.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

Το επίπεδο της συναισθηματικής νοημοσύνης ενός εκπαιδευτικού μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση θετικών συναισθημάτων και απόκτησης κατάλληλων εφοδίων. Πιο συγκεκριμένα, η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελεί είδος ευφυίας του ανθρώπου, στο οποίο έχουν σφυρηλατηθεί ικανότητες από την παιδική ηλικία και συμβάλλουν σημαντικά στην ευημερία του. Η αυτοεπίγνωση, η ενσυναίσθηση, η επιμονή, ο αλτρουισμός, η κοινωνική προσαρμοστικότητα είναι, ορισμένα μόνο από τα χαρακτηριστικά αυτής, που βοηθούν τον άνθρωπο να ξεχωρίζει κοινωνικά και να είναι ισορροπημένος και επιτυχημένος σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Στο χώρο εργασίας, ειδικότερα, η συναισθηματική νοημοσύνη ενισχύει συμπεριφορές και στάσεις σεβασμού, εκτίμησης, αλληλεγγύης και διαλλακτικότητας.

Οι δυσκολίες σε ένα σχολικό περιβάλλον είναι υψηλές αν αναλογισθεί κανείς τις προετοιμασίες μιας σωστής και ολοκληρωμένης διδασκαλίας, τις σχέσεις εμπιστοσύνης που είναι ωφέλιμο να αναπτυχθούν με τους μαθητές, την αντιμετώπιση δυσλειτουργικών συμπεριφορών εκ μέρους των μαθητών και την εποικοδομητική συνεργασία με τον διευθυντή και τους υπολοίπους εκπαιδευτικούς. Ακόμα και οι φιλοδοξίες των γονέων μπορεί να δυσχεράνουν την απόδοση ενός εκπαιδευτικού.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Ο βαθμός βίωσης και έκφρασης συναισθήματος διαφέρει μεταξύ αυτών, με αποτέλεσμα, σε ορισμένες περιπτώσεις, να ανακύπτουν προβλήματα ως προς τη διαχείριση του συναισθήματος εντός της τάξης. Η ικανότητα ενός εκπαιδευτικού να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του βοηθά στην επίλυση προβλημάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη επαγγελματική εξουθένωση. Μάλιστα, η εμφάνιση προβλημάτων φαίνεται να έχει παροτρύνει ορισμένους να αναγνωρίσουν και να έρθουν σε επαφή τόσο με τα δικά τους συναισθήματα όσο με εκείνα των μαθητών τους. Ένα μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών, επίσης, αναγνωρίζει την αξία της συναισθηματικής νοημοσύνης και τη θεωρεί σημαντικό μέσο για την επίτευξη της επαγγελματικής τους ικανοποίησης Ερευνητικά, έχει προκύψει το συμπέρασμα ότι υψηλά επίπεδα νοημοσύνης συνδέονται με καλύτερο βαθμό αυτοαποτελεσματικότητας εντός του σχολικού περιβάλλοντος.

Στη μάθηση και στη διδασκαλία ενυπάρχουν πολλές συναισθηματικές καταστάσεις που επηρεάζουν το περιβάλλον της τάξης καθώς και τη δυναμική των σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή, ακόμη και μεταξύ εκπαιδευτικού και συναδέλφων. Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτικοί βιώνουν πληθώρα θετικών και αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας τους και αρκετοί από αυτούς αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά το άγχος και τη διαχείρισή του, καθώς και την αυτορρύθμιση των συναισθημάτων τους. Ένας κατάλληλος τρόπος αυτοεξέτασης των σκέψεων, των πεποιθήσεων και της συμπεριφοράς θα μπορούσε να συμβάλλει στην επιλογή δημιουργικότερων και αποδοτικότερων τρόπων σκέψης.

Συμπερασματικά, μια συστηματική εκπαίδευση σε θέματα συναισθηματικών ικανοτήτων θα ωφελούσε στη δημιουργία ενός πιο υγιούς συναισθηματικού και παραγωγικού περιβάλλοντος, τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς.

Όλγα Μάμαλη, Φιλόλογος-Ψυχολόγος,

Μ.Sc. Κλινική Ψυχολογία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Brotheridge, C.M., & Grandey, A.A. (2002). Emotional labor and burnout: Comparing two perspectives of people work. Journal of Vocational Bahavior, 60, 17-39

Hayashi, A., & Ewert, A. (2006). Outdoor leaders’ emotional intelligence and transformational leadership. Journal of Experiential Education, 28(3), 222-242

Kafetsios, K., & Zampetakis, L.A., (2008). Emotional intelligence and job satisfaction: Testing the mediatory role of positive and negative affect at work. Personality and Individual Differences, 44(3), 712-722

Perry, C., & Ball, I. (2007). Dealing constructively with negatively evaluated emotional situations: the key to understanding the different reactions of teachers with high and low levels of emotional intelligence. Social Psychology of Education,10, 443-454

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:Η ΨΥΧΙΚΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ