ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ & ΕΦΗΒΩΝ
Τα τελευταία χρόνια, έρευνες έχουν δείξει πως το E.Q. (συναισθηματική νοημοσύνη) είναι ίσο και πολλές φορές πιο σημαντικό από το I.Q. (δείκτης ευφυΐας) στον άνθρωπο γενικότερα αλλά και στα παιδιά. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ο τρόπος με τον οποίο το άτομο θα αντιληφθεί όσα συμβαίνουν γύρω του σε συναισθηματικό επίπεδο και πόσα θα μπορούσε να προσφέρει σε περιπτώσεις έντονης διαπροσωπικής επαφής.
Η συναισθηματική νοημοσύνη, όπως και όλα τα ερεθίσματα, ξεκινά από το σπίτι και παρέχεται ως σημαντικό εφόδιο για την προσωπική, συναισθηματική και κοινωνική ζωή του παιδιού και αργότερα του ενήλικα. Πώς μπορούμε όμως να βοηθήσουμε το παιδί να αποκτήσει γερά θεμέλια και να αναπτύξει στη συνέχεια από μόνο του τις δεξιότητες αυτές; Με το να ξέρουμε σε ποια ηλικία επεξεργάζεται τι.
ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
• 3 – 6 μηνών:
Ένας βρέφος σε αυτές της ηλικίες ξεκινά σιγά σιγά να μιμείται τις εκφράσεις και αντιδράσεις των γύρω του. Οι μιμήσεις αυτές είναι πολύ σημαντικές γιατί είναι το πρώτο είδος επικοινωνίας του βρέφους με τους γύρω του γιατί με αυτόν τον τρόπο το μωρό δείχνει τι νιώθει και περιμένει οι άλλοι να ανταποκριθούν σε αυτό.
Στην ηλικία αυτή, οι γονείς είναι εκείνοι που ηρεμούν περισσότερο τα παιδιά. Ανάλογα με το πόση ανταπόκριση θα υπάρξει εκ μέρους τους, ο αργότερα ενήλικας θα έχει μάθει να διαχειρίζεται με καλό ή δύσκολο τρόπο όσα τον αγχώνουν.
• 6-9 Μηνών:
Σε αυτή την ηλικία ξεκινά να διαμορφώνεται η κοινωνικότητά του. Νιώθει μεγάλο άγχος για τα άγνωστα πρόσωπα και στρέφεται στους γονείς για παρηγοριά και επιβεβαίωση πως όλα πάνε καλά. Ταυτόχρονα ζητά και από αυτούς συναισθηματικές πληροφορίες για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσει όσους έχει απέναντί του.
• 9-12 Μηνών:
Σε αυτό το στάδιο ξεκινά να αντιλαμβάνεται πως και οι γύρω του μπορούν να κατανοούν τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Με αυτόν τον τρόπο δυναμώνει όλο και περισσότερο το συναισθηματικό δέσιμο με τους γονείς.
Επίσης γίνεται σιγά σιγά πολύ έντονο το άγχος του αποχωρισμού. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει ο γονιός είναι να καθησυχάσει το μικρό παιδί πως θα γυρίσει.
ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
• 1-3 Ετών:
Το παιδί ξεκινά να αναπτύσσει την έννοια του εγώ και την αρχή της ιδιοκτησίας. Δε θέλει απαραίτητα να μοιράζεται και νιώθει πως δεν του δίνονται αρκετές επιλογές. Ο γονέας στην προκειμένη περίπτωση –όταν είναι εφικτό-, του δίνει μια γκάμα επιλογών και του συζητά πως μπορεί να βοηθήσει η κάθε μία από αυτές. Έτσι το παιδί δεν οδηγείται σε μονόδρομο αποφάσεων στην πορεία της ζωής του και ψάχνει εναλλακτικές.
• 4-7 Ετών:
Στην ηλικία αυτή εμφανίζονται οι φόβοι (Φόβος εγκατάλειψης, έλλειψης δύναμης, θανάτου, κλπ). Ο γονιός πρέπει να συζητήσει τα θέματα αυτά με το παιδί για να το ηρεμεί και να καταλάβει το ίδιο το παιδί πως και στο μέλλον ό,τι το τρομάζει μπορεί να το αντιμετωπίσει.
• 8-12 Ετών:
Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία ξεκινούν να έχουν κοινωνικές επαφές και να αλληλοεπηρεάζονται. Αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως οι πράξεις τους και τα λόγια τους, δημιουργούν την εικόνα τους και έτσι νιώθουν την έκφραση συναισθήματος ως ενοχή. Ο γονιός σε αυτές τις περιπτώσεις πλησιάζει το παιδί όποτε χρειάζεται και του εξηγεί πως το συναίσθημα είναι υγιής τρόπος έκφρασης και όχι ντροπή, όμως αφήνει στο παιδί το χώρο του γιατί μην ξεχνάμε, βρίσκεται στην προεφηβεία.
ΕΦΗΒΕΙΑ
Το ενδιαφέρον του για τα οικογενειακά θέματα μειώνεται και ξεκινά να ενδιαφέρεται περισσότερο στις σχέσεις με τους φίλους του και στον εαυτό του. Κύριος στόχος του είναι η κατάκτηση της αυτονομίας του.
Ο γονιός θα πρέπει:
1. Να αποδεχθεί ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος που τα παιδιά απομακρύνονται.
2. Να δείξουν σεβασμό στον έφηβο και τις αποφάσεις του.
3. Να ενθαρρύνουν τις ανεξάρτητες αποφάσεις του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Goleman, D. (1995). Η συναισθηματική Νοημοσύνη. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο
Gottman, J. (2011). Η Συναισθηματική Νοημοσύνη των παιδιών. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο
Satir, V. (1988). Πλάθοντας ανθρώπους. Αθήνα: Κέδρος
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Ψυχολόγος