ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΥΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΑ ΤΙΚ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΟΥΜΕ;
Τα τικ είναι σωματικοί ή φωνολογικοί σπασμοί, που εμφανίζονται σε παιδιά ή ενήλικες κατά περιόδους έντονης κούρασης και άγχους. Μπορεί να είναι παροδικά ή χρόνια και σε μεγάλο βαθμό ίσως να επηρεάσουν την καθημερινότητα του ατόμου.
Τα σωματικά τικ μπορεί να είναι το συχνό άνοιγμα/κλείσιμο των βλεφάρων, το σφίξιμο των χειλιών, οι στερεότυπες κινήσεις των δαχτύλων και γενικότερα οποιαδήποτε ξαφνική και απότομη κίνηση μέλους του σώματος. Τα φωνητικά περιλαμβάνουν ευρύ αριθμό ήχων όπως βήχας, το ρούφηγμα της μύτης, γαβγίσματα, επαναλαμβανόμενες συλλαβές ή λέξεις, ακόμα και με αισχρό περιεχόμενο μερικές φορές (κοπρολαλία).
Πότε να ανησυχήσω;
• Ποσότητα:
Όταν υπάρχουν πολλά κινητικά και ένα ή περισσότερα φωνητικά τικ, χωρίς αναγκαστικά να εμφανίζονται ταυτόχρονα.
• Διάρκεια και έναρξη:
Τα τικ μπορούν να εμφανιστούν σε παιδιά και ενήλικες όμως όταν ξεκινήσουν και είναι έντονα σε ηλικία πριν των 18 ετών, τότε θα πρέπει να δώσουμε παραπάνω προσοχή.
Επίσης, σημαντικό είναι να δοθεί σημασία στο πόσο συχνά εμφανίζονται. Αν δηλαδή τικ εμφανίζονται πολλές φορές την ημέρα και επιμένουν για περισσότερο από ένα χρόνο από τότε που εμφανίστηκε το πρώτο τικ.
• Οργανικά αίτια:
Αν παρατηρηθούν τα παραπάνω, καλό θα ήταν να επισκεφθούμε κάποιον ειδικό για να εξετασθεί το παιδί και να δει αν τα μυοσπασματικά τικ έχουν οργανική αιτία, πχ. Σύνδρομο Tourette. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, δε χρειάζεται να ανησυχούμε όμως γιατί λύση υπάρχει (και αναλύεται παρακάτω).
Τι μπορώ να κάνω για να ανακουφιστεί;
• Στη φυσιολογική αντίδραση από άγχος
Αν επιβεβαιώσουμε πως τα τικ είναι απλή αντίδραση σε περιόδους άγχους/κούρασης του παιδιού, τότε προσπαθούμε να του ελαφρύνουμε το φορτωμένο του πρόγραμμα, είτε να βρούμε τι το έχει αγχώσει.
Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνουμε το παιδί πως όλα είναι καλά και πως μπορεί να συζητήσει μαζί μας ό,τι θέλει! Δεχόμαστε (λογικές και εφικτές) αλλαγές στο πρόγραμμά του και περνάμε περισσότερο δημιουργικό χρόνο και χρόνο χαλάρωσης μαζί του. Είναι απαγορευτικό να αντιδρούμε στα τικ του και να τα επισημαίνουμε. Κάνουμε δηλαδή με λίγα λόγια, σαν να μην υπάρχουν.
Αν δούμε πως το άγχος και τα συμπτώματα παραμένει, δεν είναι κακό να απευθυνθούμε σε κάποιο ψυχολόγο. Εκεί το παιδί θα συνειδητοποιήσει πως ναι μεν ανακουφίζεται από τα τικ αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει, υιοθετώντας μια πιο θετική εικόνα για τον εαυτό του, σε συνδυασμό με το να κάνει αγαπημένες του δραστηριότητες (ο ειδικός μπορεί να αναφερθεί στο τικ του παιδιού εφόσον δει ότι πλέον το κάνει καθαρά και μόνο για να τραβήξει την προσοχή).
• Στα οργανικά αίτια:
Σε αυτή την περίπτωση, αφού έχουμε ήδη απευθυνθεί σε ειδικό, ακούμε τη δική του γνώμη για το θέμα. Συνήθως σε περίπτωση διαταραχής, αν κρίνεται απαραίτητο, δίνεται φαρμακευτική αγωγή για τον περιορισμό της εκδήλωσης των τικ.
Ταυτόχρονα συστήνεται ψυχοθεραπεία, για να μπορέσει το παιδί να δεχθεί τη φαρμακευτική αγωγή με ηρεμία και να αναθεωρήσει τρόπο σκέψης, καταλαβαίνοντας πως θα επανέλθει σε μεγάλο βαθμό η λειτουργικότητά του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
American Psychiatry Association. (2015). Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας
Geldard, D. & Geldard, K. (2011). Η Συμβουλευτική Ψυχολογία στα Παιδιά, Θεωρία-Εφαρμογές. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο
Κακούρος, Ε. & Μανιαδάκη, Κ. (2006). Ψυχοπαθολογία Παιδιών και Εφήβων, Αναπτυξιακή Προσέγγιση. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω
https://www.iator.gr/2013/09/25/diataraxi-myospasmaton-i-pio-apla-tik/
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Ψυχολόγος