Η ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΔΕΠΥ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΕΠΥ;
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που παρατηρείται σε παιδιά και εφήβους. Χαρακτηρίζεται από απροσεξία, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα και είναι ισόβια. Τα συμπτώματά της όμως μπορούν να μετριαστούν με οριοθέτηση, σωστό πρόγραμμα από εκπαιδευτικούς και γονείς και ψυχοθεραπεία. Δε σχετίζεται με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης και δεν έχει ξεκαθαριστεί στο 100% η αιτιολογία της.
ΔΕΠΥ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ:
Τα άτομα αυτά και κυρίως τα παιδιά λόγω διάσπασης δυσκολεύονται πάρα πολύ να συγκεντρωθούν και δυσκολεύονται πολλές φορές στις μαθησιακές τους υποχρεώσεις. Έχουν δυσκολίες και στη γραφή και στην ανάγνωση της μητρικής τους γλώσσας, πόσο μάλλον και στην εκμάθηση μιας ξένης.
Τα αγγλικά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της σημερινής εκπαίδευσης, οπότε θα πρέπει να προσαρμόζονται οι διδακτικοί τρόποι στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό όμως υπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με ΔΕΠΥ στο καλύτερο μαθησιακό δυνατό επίπεδο. Η αγγλική δεν είναι εύκολη γλώσσα καθώς υπάρχουν 22 γράμματα και 44 διαφορετικοί ήχοι και τα γράμματα αλλάζουν προφορά ανάλογα με τα υπόλοιπα γράμματα της λέξης. Τα γράμματα που μπερδεύουν τα παιδιά κυρίως είναι το b με το d και το p με το q.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:
Ο κύριος και γενικότερος κανόνας είναι να συνοδεύεται το μάθημα από οπτικό υλικό (μια εικόνα που να παρουσιάζει τη σημασία της λέξης ή κάποιο βίντεο με μια μικρή ιστορία να τη συνοδεύει). Χρησιμοποιούμε επίσης την κάθε λέξη σε πληθώρα προτάσεων για να καταλάβει το παιδί τη σημασία της. Καλό είναι στην αρχή να αποφεύγονται προτάσεις με τη μεταφορική σημασία της λέξης καθώς το παιδί με ΔΕΠΥ δυσκολεύεται στον διαχωρισμό κυριολεξίας-μεταφοράς.
Καλή ιδέα θα ήταν στις προτάσεις αυτές να χρησιμοποιούνται ικανότητες του παιδιού, πχ. «Ο Γιάννης είναι πολύ καλός στο ποδόσφαιρο», καθώς τα παιδιά αυτά αναγνωρίζουν τα αδύνατά τους σημεία και πολλές φορές έχουν έλλειψη αυτοπεποίθησης.
Το παιδί στην αρχή μπορεί να μπερδέψει γράμματα, να αλλάξει τη σειρά των συλλαβών ή να μην μπορεί να διαβάσει κάποια λέξη. Αυτές οι στιγμές είναι απόλυτα φυσιολογικές. Για τον λόγο αυτό, πολλά παιδιά δε θέλουν να διαβάσουν όταν έρθει η σειρά τους, όχι επειδή βαριούνται αλλά επειδή δυσκολεύονται. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν πρέπει να αφήνουμε το παιδί σε αυτή τη θέση γιατί θα νιώσει μόνο προσωρινή ανακούφιση. Το βοηθάμε στο να διαβάσει μια μια τις λέξεις και μικρά κομμάτια κειμένου.
ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ:
1. Φυσική δραστηριότητα: μαθαίνουν ρήματα όπως το κάθομαι, πηδάω, τρέχω, γελάω, θυμώνω και τα παιδιά το παρουσιάζουν με εκφράσεις ή/και κινήσεις. Με αυτόν τον τρόπο και το παιδί εκφράζει την έντασή του και διατηρεί στη μνήμη του τους ορισμούς για περισσότερο καιρό.
2. Χρώματα: χρωματίζουμε κάθε λέξη ανάλογα με τη θεματική της και την ομαδοποιούμε, πχ. κόκκινο χρώμα για τα ζώα, κίτρινο για τα επαγγέλματα κοκ. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί αποκτά οπτικό υλικό που του τραβά την προσοχή και το οδηγεί κατευθείαν στη θεματική που ψάχνει. Αυτός ο τρόπος μπορεί να βοηθήσει και σε γενικότερες σχολικές του εργασίες με διαφορετικό χρώμα τετραδίων για κάθε μάθημα.
3. Το παιχνίδι της μύγας: το παιδί κλείνει τα μάτια του και φαντάζεται πως είναι μια μύγα πάνω από το κεφάλι του. Εμείς του λέμε προτάσεις τύπου: «Η μύγα είναι πάνω στη μύτη σου! Η μύγα είναι στα μαλλιά σου!» Και το παιδί προσπαθεί να τη διώξει από το συγκεκριμένο σημείο. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να μάθει το παιδί τα μέρη του σώματος ή ακόμα και τα έπιπλα στο δωμάτιο (με μάτια ανοιχτά).
4. Λέξεις κλειδιά: Τα παιδιά μπορούν να υπογραμμίζουν τις λέξεις κλειδιά σε κάθε παράγραφο κι αν πιστεύουμε πως υπάρχουν κάποιες σημαντικές λέξεις ή λέξεις που θα τους δυσκολεύουν στη συνέχεια που δεν τις έχουν υπογραμμίσει μπορούμε με ήρεμη και σταθερή φωνή να πούμε: «Τι θα έλεγες να υπογραμμίσουμε και αυτήν εδώ τη λέξη; Κάνει πολύ όμορφο το κείμενο.»
5. Ομαδική δουλειά: Παιδιά με ΔΕΠΥ που δεν είναι σε εξατομικευμένο πρόγραμμα πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται και να δρουν αρμονικά υπό το πρίσμα του μαθήματος. Μια καλή άσκηση είναι να σηκωθεί ένα παιδί και τα υπόλοιπα από τα θρανία τους να του λένε στα αγγλικά με απλές προτάσεις τι πρέπει να κάνει, πχ. «Σβήσε τον πίνακα, Κάτσε στην καρέκλα σου.»
TIPS:
1. Οι ασκήσεις που προτιμώνται για παιδιά με ΔΕΠΥ ,όπως και στη μητρική, είναι ασκήσεις σωστού-λάθους και αντιστοίχισης καθώς το παιδί στην αρχή δεν είναι έτοιμο να συνθέσει πληροφορίες.
2. Οπτικό υλικό: όπως αναφέρθηκε και παραπάνω είναι καλό να υπάρχουν εικόνες που να παρουσιάζουν τη σημασία της κάθε λέξης, καθώς και βιντεάκια με μικρές ιστορίες στα αγγλικά. Επίσης, πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ πέραν από οπτικοί τύποι είναι και κιναισθητικοί. Θα μπορούσε να βοηθήσει η κατασκευή με τα γράμματα που τα μπερδεύουν να είναι υπερυψωμένα- ανάγλυφα στο χαρτί. Μπορούμε να κολλήσουμε σκληρό χαρτόνι ή ακόμα και φασόλια στο χαρτί στο σχήμα των γραμμάτων για να μπορεί το παιδί να τα πιάσει και να τα ξεχωρίσει από τα υπόλοιπα.
3. Δεν ξεχνάμε να επαινούμε το παιδί μετά από κάθε προσπάθεια και όχι με ένα απλό μπράβο. Η λεκτική επιβράβευση πρέπει να είναι συγκεκριμένη για αυτό που πέτυχε το παιδί. Επίσης, δε χρησιμοποιούμε αρνητικές λέξεις στον έπαινο. Δηλαδή είναι προτιμότερο να πούμε: «Ήσουν πολύ καλός στην ορθογραφία σήμερα, φάνηκε ότι είχες διαβάσει!», παρά να πούμε: «Παρατήρησα πως δεν ήρθες αδιάβαστος σήμερα, μπράβο».
Στο τέλος κάθε μαθήματος συζητάμε με το παιδί τι έμαθε εκείνη τη μέρα, τι το δυσκόλεψε, πού πιστεύει ότι τα πήγε καλύτερα και αν πιστεύει πως θα μπορούσαμε μαζί του να αλλάξουμε κάτι από το μάθημα για να το βοηθήσει την επόμενη φορά. Η συζήτηση αυτή πρέπει να γίνει ρουτίνα (κάτι που ανακουφίζει τα παιδιά με ΔΕΠΥ) και βοηθάει στο να οργανωθεί καλύτερα το υλικό για το κάθε μάθημα με βάση τις ανάγκες του παιδιού. Άλλωστε δεν ξεχνάμε ποτέ πως το μάθημα πρέπει να είναι ευχάριστο για το παιδί!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
American Psychiatry Association. (2015). Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας
Turketi, N. (2010). Teaching English to Children with ADHD (Graduate Thesis). School for International Training Brattleboro, Vermont USA
Παπαναστασίου, Φ. (2019). ΔΕΠΥράζει. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο Α.Ε.
Ψυχολόγος