«ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΔΑΦ»
Είναι συχνό φαινόμενο οι μαθητές με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος να εμφανίζουν συμπεριφορές όπως να φωνάζουν, να βρίζουν, να χτυπάνε, να βγαίνουν από την τάξη χωρίς άδεια, να μιλάνε άσχημα στους δασκάλους, να αρνούνται να βγάλουν τα βιβλία τους ή να συμμετέχουν σε δραστηριότητες.
Οι εκπαιδευτικοί παράλληλης στήριξης καλούνται να αντιμετωπίσουν όλες αυτές τις συμπεριφορές οι οποίες θεωρούνται προκλητικές. Πολλές φορές η έννοια «προκλητικές» χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε συμπεριφορές, οι οποίες εκδηλώνονται από τους μαθητές με σκοπό να φέρουν στα όριά τους, τους εκπαιδευτικούς.
Όμως η έννοια της λέξης «Προκλητικές» θα έπρεπε να έχει ένα θετικό πρόσημο, δηλαδή να θεωρούνται συμπεριφορές που μας κεντρίζουν την προσοχή, ώστε να παρέμβουμε και να βοηθήσουμε τον μαθητή και όχι συμπεριφορές που έχουν σκοπό να μας εκνευρίσουν.
Θα μπορούσαμε να ορίσουμε τις «προκλητικές συμπεριφορές» ως συμπεριφορές με τέτοια ένταση συχνότητα και διάρκεια που είναι πιθανό να απειλήσουν την φυσική ακεραιότητα του ατόμου ή των άλλων ή συμπεριφορές που είναι πιθανό να μειώνουν σημαντικά ή να καθυστερούν την πρόσβαση και τη χρήση μέσων εκπαίδευσης.
Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο οι δάσκαλοι της τάξης να θεωρούν υπεύθυνο τον εκπαιδευτικό της παράλληλης στήριξης για την αντιμετώπιση των προκλητικών συμπεριφορών και αναμένουν από αυτόν να επιλύσει κάθε πρόβλημα, το οποίο δημιουργείται από τους μαθητές με ΔΑΦ. Όμως, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι προκλητικές συμπεριφορές αφορούν όλους όσους εμπλέκονται με τους μαθητές με ΔΑΦ και θέλουν μια συνολική και σταθερή αντιμετώπιση από όλο το σχολικό πλαίσιο.
Εξαιτίας των βασικών χαρακτηριστικών των ΔΑΦ, ένας μαθητής με ΔΑΦ αντιμετωπίζει καθημερινά, πολλά προβλήματα στη σχολική ζωή. Ο μαθητής δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτές τις δυσκολίες και μη έχοντας άλλο τρόπο, χρησιμοποιεί συχνά προκλητικές συμπεριφορές. Πρέπει λοιπόν ο εκπαιδευτικός να αντιμετωπίσει τις προκλητικές συμπεριφορές σαν μέσω επικοινωνίας. Δηλαδή, σαν ένα λανθασμένο τρόπο που ο μαθητής επικοινωνεί με τον εκπαιδευτικό. Όχι σαν κάτι που ο μαθητής κάνει γιατί «είναι χειριστικός» ή γιατί «θέλει πάντα να περνάει το δικό του».
Στο σχολικό πλαίσιο η εκδήλωση τους μπορεί να:
● Παρεμποδίζει την εκπαίδευση του μαθητή και / ή άλλων μαθητών.
● Διαταράσσει την καθημερινή λειτουργία του σχολείου.
● Δοκιμάζει/προκαλεί το δικαίωμα που έχουν το προσωπικό και οι μαθητές για ένα ασφαλές και εύρυθμο περιβάλλον.
● Έχει διάρκεια, συχνότητα, ένταση ή επιμονή που ξεπερνά το κανονικό εύρος ανοχής των σχολείων.
● Είναι λιγότερο πιθανό να ανταποκρίνεται στο συνηθισμένο εύρος παρεμβάσεων που χρησιμοποιεί το σχολείο για την κακή συμπεριφορά των μαθητών.
Πιθανές εκδηλώσεις:
● Επιθετική συμπεριφορά. Σπρώξιμο, κλοτσιές, δάγκωμα, τσιμπιές, χτυπήματα και απειλητική συμπεριφορά.
● Διαταρακτική συμπεριφορά. Κραυγές, θυμούς, λεκτική επίθεση, βρισιές, άρνηση συνεργασίας.
●Καταστρεπτική συμπεριφορά. Καταστροφή ή αλλοίωση πραγμάτων δικών του ή των άλλων, περιουσίας και περιβάλλοντος.
●Απόμακρη συμπεριφορά. Απομάκρυνση από τον τόπο διεξαγωγής δραστηριοτήτων, έξοδο από την τάξη, αποφυγή ατόμων ή δραστηριοτήτων.
● Στερεοτυπική συμπεριφορά. Στερεοτυπικές κινήσεις, ηχολαλίες, τελετουργικές κινήσεις χεριών, και
● Αυτοτραυματική συμπεριφορά. Το ίδιο το άτομο να προκαλεί στον εαυτό του χτυπήματα στο κεφάλι, γδαρσίματα, δαγκώματα, να χτυπάει τα μέλη του σε αντικείμενα ή τοίχους.
Έτσι λοιπόν, αφού ο μαθητής δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσει όσα θέλει, ο εκπαιδευτικός πρέπει, όσο γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια, να ερμηνεύσει τι θέλει να επικοινωνήσει ο μαθητής. Ποια είναι η πραγματική αιτία της κάθε προκλητικής συμπεριφοράς ξεχωριστά.
Σε αυτό μας βοηθάει η σωστή και λεπτομερής παρατήρηση με εργαλεία όπως αυτά που αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας, δηλαδή το ABC και STAR.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:«ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Irish National Teachers’ Organization, 2004. «Managing Challenging Behaviour, Guidelines for Teachers» .
Κατερίνα Μούρμουρα
Med Autism