Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΑΦ

 

Η σεξουαλικότητα αποτελεί μια έμφυτη, εγγενή έκφραση, φυσιολογική και βιολογική ανάγκη, κοινή σε όλους τους ανθρώπους. Τα παιδιά με ΔΑΦ αναπτύσσονται σεξουαλικά την ίδια περίοδο με τα τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά και έχουν τις ίδιες επιθυμίες να εξωτερικεύουν αυτή την ανάγκη ομοιοτρόπως.

Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερο παρουσιάζεται πιο έντονη η ανάγκη τα παιδιά με ΔΑΦ χαμηλής ή υψηλής λειτουργικότητας, στην εφηβεία αλλά και στην προεφηβεία να εκπαιδευτούν ανάλογα.

Επιτακτική ανάγκη καθίσταται ωστόσο η επιστημονική προσέγγιση του θέματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σφαιρικά από εκπαιδευτές και λοιπούς εμπλεκόμενους (φροντιστές, συνοδοί…) στο χώρο της ειδικής αγωγής προς τα παιδιά αλλά και προς τους γονείς.

 

Αναφορικά με τη σεξουαλική εκπαίδευση:

Βασικά σημεία προς τους εκπαιδευτές & τους γονείς:

1. Ξεκινήστε στον σωστό χρόνο, εφόσον λάβετε τα πρώτα δείγματα. Έχοντας πάντα υπόψη την ηλικία του παιδιού, τα πρώτα σημάδια της εφηβείας (τριχοφυΐα, υπερευαισθησία στην περιοχή, αλλόκοτη, οξύθυμη-επιθετική συμπεριφορά).

2. Μην περιμένετε τη συμπεριφορά του αυνανισμού ως πρώτη εκδήλωση σεξουαλικής συμπεριφοράς. Λάβετε υπόψη τις πρώτες στύσεις εφόσον πρόκειται για αγόρι, πιθανή επιθυμία να προσεγγίζει επιφάνειες που προκαλούν τριβή στην ευαίσθητη περιοχή άρα και κάποιο είδος ευχαρίστησης. Ακόμη, διαχυτική συμπεριφορά ως προς αγγίγματα σε μέρη μη επιτρεπτά στο σώμα άλλων ανθρώπων.

3. Συζητήστε με το παιδί για τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα του μέσα από εικόνες.

4. Θεωρήστε δεδομένη τη σεξουαλική συμπεριφορά ανεξάρτητα από το είδος της καθεαυτό διάγνωσης ή της επικοινωνιακής δεξιότητας.

5. Αξιοποιήστε τους βασικούς κανόνες εκπαίδευσης: σταθερότητα, συνέπεια, απλή και οπτικοποιημένη πληροφορία και επανάληψη.

 

Με αφορμή την τελευταία πρόταση μπορεί να πραγματοποιηθεί, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού, ένα στοχευμένο πρόγραμμα. Παράλληλα με την εκμάθηση του  σώματός του αλλά και θεμάτων που άπτονται της καθημερινής υγιεινής και φροντίδας του.

 

 

Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να κατανοήσει την έννοια του ιδιωτικού μέρους του σώματος.

 

Αυτό μπορεί αρχικά να προσεγγιστεί:

• Με οπτικοποιημένο υλικό που θα απεικονίζει το ανθρώπινο σώμα.

• Με την κατασκευή κολάζ που το παιδί θα κληθεί να «ντύσει» τα μέρη του σώματος που καλύπτουν το εσώρουχο και ορίζονται ως ιδιωτικά.

• Με την εξερεύνηση του σώματος μέσω μιας κούκλας ομοίωμα σε φυσικό ή μη μέγεθος.

• Βιβλία με εικόνες σχετικές με το ανθρώπινο σώμα.

• Μιμητικό παιχνίδι-κουκλοθέατρο (δυο κούκλες ίδιου φύλου συναντιούνται σε ένα κατάστημα ρούχων ψάχνοντας να βρουν άνετα ρούχα.Διηγούνται η μια στην άλλη τι φοβερές αλλαγές που ανακαλύπτουν σχεδόν κάθε μέρα στο σώμα τους).

• Comic strip (εικονογραφημένες αυτοσχέδιες ιστορίες κόμικ σε καρέ, με δόση χιούμορ που έχουν σαν σκοπό να δείξουν πως οι άνθρωποι μπορούν να έχουν διαφορετικές ιδέες, σκέψεις, συναισθήματα). Δίνεται έμφαση στην ακολουθία των γεγονότων, στις πιθανές επιδράσεις και στα σχόλια που ακολουθούν.

• Κοινωνικές ιστορίες (οπτικοποιημένη ιστορία με θετική διατύπωση, κυριολεκτικές αναφορές, περιγραφές με αναλυτικές προτάσεις και αντιπροσωπευτικούς εύστοχους τίτλους που μπορούν να εντυπωθούν στο μυαλό ενός παιδιού).

 

ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΕΦΟΣΟΝ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΣΕ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ, ΕΠΙΣΗΣ, ΜΙΑ ΔΟΜΗΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

• Τα παιδιά με τη βοήθεια εκπαιδευτών μαθαίνουν τη διαφορά ιδιωτικών και δημόσιων χώρων.

• Η γνώση αυτή πραγματοποιείται εφόσον πρώτα έχει πραγματοποιηθεί ακόμη και με τα παιδιά σχετική φωτογράφιση που θα απεικονίζει δημόσιους χώρους (π.χ. τουαλέτες σχολείου) και ιδιωτικούς χώρους στους οποίους μπορούν να προχωρήσουν στον αυνανισμό.

• Σε παιδιά χαμηλής λειτουργικότητας μπορεί ο αυνανισμός να είναι ενταγμένος στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων τους συγκεκριμένη μέρα και ώρα. Στην περίπτωση αυτή με σαφήνεια, συγκεκριμένο και προεπιλεγμένο λεξιλόγιο δίνουμε την «εντολή» ή δείχνουμε την εικόνα του χώρου (δωμάτιο, κρεβάτι) που ξέρουμε ότι το παιδί χρησιμοποιεί για τη συγκεκριμένη πράξη.

• Εν προκειμένω πάλι για παιδιά χαμηλής λειτουργικότητας πρέπει να υπάρχει φροντίδα ώστε το πρόγραμμά τους στο σχολείο να μην αφήνει μεγάλα περιθώρια ώστε να υπάρχει η σκέψη ή ο ελεύθερος χρόνος για αυτό. Εναλλακτικά δίνεται αισθητηριακά ένα αγαπημένο αντικείμενο του παιδιού για να απασχοληθεί εκείνη την ώρα. Ίσως ένα λούτρινο ζωάκι, ένα βιβλιαράκι με διαφορετικές υφές, ένα μπαλάκι αντι-στρες ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο από αφρώδες υλικό προτίμησης του παιδιού.

• Πρέπει να υπάρχει η πρόβλεψη τα παιδιά να μη φορούν στο σχολείο ιδιαίτερα στενά εσώρουχα.

Παρακάτω παρατίθεται ένα Comic strip που μπορεί σχηματικά και νοηματικά να βοηθήσει σε ένα βαθμό τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια ιδιωτικότητα.

 

 

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:«ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΔΑΦ»

Γαρμπή Ροδαμάνθη

Ειδική Παιδαγωγός, M.Α.