αρθρωτικεσ-και-φωνολογικεσ-διαταραχ

ΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

 

Ένας από τους βασικότερους τομείς απασχόλησης της λογοθεραπείας αποτελούν οι φωνολογικές και αρθρωτικές διαταραχές. Οι διαταραχές αυτές εμφανίζονται αρκετά συχνά στον παιδικό πληθυσμό και παρόλο που δε θεωρούνται σοβαρές επηρεάζουν την σχολική επιτυχία, την ψυχολογία, την κοινωνικοποίηση των παιδιών αλλά και πολλούς ακόμα τομείς.

Με τη χρήση εξατομικευμένου υλικού και την πραγματοποίηση διαφόρων δραστηριοτήτων ο λογοθεραπευτής αποσκοπεί στην αποκατάσταση αυτών των διαταραχών και επιτυγχάνει ταχύτερη προσαρμογή των παιδιών τόσο στο σχολικό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον.

 

ΗΛΙΚΙΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΦΩΝΗΜΑΤΩΝ

Η χρονολογική ηλικία είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν την κατάκτηση των φωνημάτων και των συμφωνικών συμπλεγμάτων. Δεν αποτελεί, ωστόσο, τον κανόνα. Δε θα πρέπει να υπάρχει ανησυχία, εάν το παιδί δεν έχει κατακτήσει την παραπάνω δεξιότητα εντός μιας συγκεκριμένης ηλικιακής κατηγορίας, εφόσον αυτή δεν ξεπερνά τον ένα χρόνο. Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει τις ενδεικτικές χρονολογικές ηλικίες κατάκτησης των φωνημάτων και των συμφωνικών συμπλεγμάτων.

 

 

ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ

Έστω ότι το παιδί αντικαθιστά το φώνημα «σ» με το φώνημα «θ», απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάκτηση του συγκεκριμένου φωνήματος και την εισαγωγή του στον αυθόρμητο λόγο αποτελεί η ακολουθία ορισμένων βημάτων. Αναλυτικότερα,

Ακουστική διάκριση του φωνήματος «σ» με το φώνημα «θ». Για παράδειγμα το παιδί πρέπει να διακρίνει ότι το «σ» μοιάζει με τον ήχο, που κάνει ένα φίδι, που σέρνεται, ενώ το «θ» με ένα μπαλόνι, που ξεφουσκώνει.

Τοποθέτηση των αρθρωτών (όργανα της στοματικής κοιλότητας, που χρησιμοποιούνται για να παραχθούν οι φθόγγοι κατά την ομιλία, όπως τα χείλη, τα δόντια και η γλώσσα) για την ορθή παραγωγή του ήχου-στόχου («σ»).

Παραγωγή του ήχου σε συλλαβές με τη μορφή ΣΦ (Όπου Σ→Σύμφωνο και όπου Φ→Φωνήεν). Παράδειγμα αποτελούν οι συλλαβές «σα», «σο», «σε», «σι», «σου».

Παραγωγή του ήχου σε συλλαβέςμε τη μορφή ΦΣ («ασ», «οσ», «εσ», «ισ», «ουσ»)

Παραγωγή του ήχου σε συλλαβές με τη μορφή ΦΣΦ («ασα», «εσε», «ισι», «οσο», «ουσου» και συνδυασμός αυτών)

Παραγωγή ψευδολέξεων μορφής ΣΦΣΦ («σασα», «σοσο», «σεσε», «σουσου», «σισι» και συνδυασμός αυτών).

Παραγωγή του ήχου σε λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε αρχική θέση (πχ. «σώμα», «σίδερο», «σαλιγκάρι»).

Παραγωγή του ήχου σε φράσεις με λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε αρχική θέση (πχ. « Θέλω σούπα», « Τρώω σαλάμι», «Είναι Σαρακοστή»).

Παραγωγή του ήχου σε προτάσεις με λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε αρχική θέση (πχ. «Ο Σάκης πήρε τη σάκα», «Η Σοφία πήγε στη Σαχάρα», «Ο Σωτηράκης είναι στο συνεργείο»).

Παραγωγή του ήχου σε λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε μεσαία θέση (πχ. «βρύση», «βύσσινο», «γραμματόσημο»).

Παραγωγή του ήχου στόχου σε φράσεις με λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε μεσαία θέση (πχ. «Κοίτα πίσω», «Να η μέλισσα», «Κάνε ησυχία»).

Παραγωγή του ήχου σε προτάσεις με λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε μεσαία θέση (πχ. «Εσύ έλα πίσω», «Η Τασία έπεσε», «Φάγαμε φρουτοσαλάτα στη θάλασσα»).

Παραγωγή του ήχου σε λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε τελική θέση (πχ. «λαγός», «ανανάς», «μεθυσμένος»).

Παραγωγή του ήχου σε φράσεις με λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε τελική θέση (πχ. «φοράω κράνος», «πετάει ο αετός», «Είμαι ξαπλωμένος»).

Παραγωγή του ήχου σε προτάσεις με λέξεις δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες σε τελική θέση (πχ. «Η άμμος είναι χρυσή», «Ο κύβος είναι κόκκινος», «Ο παπαγάλος είναι πράσινος»).

Εισαγωγή του φωνήματος σε συμπλέγματα (πχ. «σπαράγγια», «σταγόνα», «σκαλιά»).

Εισαγωγή του φωνήματος στον αυθόρμητο λόγο, μέσω αφήγησης, περιγραφής, ελεύθερης συζήτησης.

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΩΝ ΦΩΝΗΜΑΤΩΝ»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Shipley.G.K&McAfee.G.J. (2013). Διαγνωστικές προσεγγίσεις στη Λογοπαθολογία. Εκδόσεις GOTSIS.

Γαβριηλίδου. Ζ. (2003). Φωνητική συνειδητοποίηση και διόρθωση παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω.

Γαυγιωτάκη Ελένη,

Λογοθεραπεύτρια