ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ
Τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού, καθώς και τα παιδιά που διακατέχονται από έντονο άγχος εμφανίζουν στερεοτυπικές συμπεριφορές, δηλαδή συμπεριφορές επαναλαμβανόμενες που συνήθως κάνουν την εμφάνισή τους για αποβολή της έντασης και του άγχους. Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να ομοιάζουν, και όμως, χωρίζονται σε διαφορετικές κατηγορίες.
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΙΕΣ
Οι στερεοτυπίες αποτελούν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που δεν έχουν σχέση με tic. Εμφανίζονται σε όλο το ηλικιακό φάσμα ατόμων με αυτισμό, αλλά και σε παιδιά και ενήλικες με έντονο άγχος και stress. Τέτοιες αποτελούν: χοροπηδητό, τοποθέτηση αντικειμένων στη σειρά, άγγιγμα, μύρισμα, τράβηγμα μαλλιών, κλπ. Το άτομο που τις πραγματοποιεί δεν ανακουφίζεται από το άγχος, αλλά για εκείνη τη στιγμή ικανοποιείται. Δεν ενδείκνυται περιορισμός λόγω της ικανοποίησης.
ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ
Αποτελούν πιο περίπλοκες συμπεριφορές, οι οποίες έχουν μια συγκεκριμένη σειρά και έχουν στόχο συγκεκριμένα αντικείμενα ή άτομα. Εμφανίζονται σε παιδιά και ενήλικες με αυτισμό, αλλά και στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Τελετουργική συμπεριφορά μπορεί να αποτελέσει κάποιο σύστημα καθαριότητας ή κάποιο σύστημα οργάνωσης. Καθώς το άτομο ανακουφίζεται λόγω αυτών, αλλά και απασχολεί τον εαυτό του, δεν ενδείκνυται εξάλειψή τους, αλλά περιορισμός, ειδικά όταν η κατάσταση αυτή ξεφύγει από τον έλεγχο και κάνει το άτομο δυσλειτουργικό.
ΕΜΜΟΝΕΣ
Ξεκινούν από κάποιο πολύ έντονο γεγονός της πρώιμης παιδικής ηλικίας και συνεχίζονται έως και σε όλη τη ζωή του ατόμου. Αποτελούν συνεχόμενες πράξεις και σκέψεις που έχουν ως στόχο αντικείμενα ή πρόσωπα. Το άτομο μέσα από αυτές, νιώθει αποδεκτό καθώς τροποποιεί τους κοινωνικά αποδεκτούς κανόνες της κοινωνίας και την οικογένειας. Θα είναι αρκετά επίπονο για το άτομο να σταματήσει μια εμμονή, οπότε χρειάζεται η άμεση τροποποίηση της με ήπιο και μεθοδικό τρόπο για να μη νιώθει ότι απειλείται ή ότι ακυρώνεται.
ΙΔΕΟΛΗΨΙΕΣ
Η ιδεοληψία είναι ένας επαναλαμβανόμενος τρόπος σκέψης. Η διαφορά του με την καταναγκαστική σκέψη είναι ότι η ιδεοληψία αποτελεί ένα φαντασιακό τρόπο σκέψης μέσα στον οποίο ζει το άτομο με αυτισμό και δεν είναι κάτι επώδυνο. Επίσης, δεν περιορίζεται σε χρονικά πλαίσια για αυτό δεν μπορούμε να το ορίσουμε ως μια απλή σειρά σκέψεων που απασχολεί το άτομο για κάποιο συγκεκριμένο γεγονός. Η συμπεριφορά αυτή δε χρειάζεται να εξαλειφθεί λόγω του ότι αποτελεί ένα μέρος του κόσμου του ατόμου, αλλά μπορεί να περιοριστεί, ώστε να μη φτάσει σε σημείο να ελέγχει το ίδιο το άτομο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γκονελά, Ε.Χ. (2006). Αυτισμός: Αίνιγμα και Πραγματικότητα. Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας
Δείτε επίσης: ΙΔΕΟΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ