ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΡΩΜΑΤΑ
Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ)
Για την εκμάθηση των τριών βασικών χρωμάτων (κόκκινο, κίτρινο, μπλε) από ένα παιδί με αυτισμό, προτείνεται ο παρακάτω σχεδιασμός και η παρουσίαση των δραστηριοτήτων που θα χρησιμοποιηθούν.
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΟΥ
Για την εκμάθηση των τριών βασικών χρωμάτων (κόκκινο, κίτρινο, μπλε) θα επιλέξουμε ένα χώρο πλήρως προσαρμοσμένο στις δυνατότητες του παιδιού (βασιζόμενοι στη θεωρία του προγράμματος TEACCH) που θα τηρεί τους μινιμαλιστικούς κανόνες. Στο γραφείο θα υπάρχουν τα απολύτως απαραίτητα εργαλεία (σε περίπτωση αριστεροχειρίας, θα τοποθετηθούν στην δεξιά πλευρά) για τη διεκπεραίωση της δραστηριότητας. Χρωματιστά αντικείμενα που ίσως διασπάσουν την προσοχή του θα αποσύρονται. Ο χώρος θα πρέπει να διαθέτει άνεση, για να μπορεί να κάνει το διάλειμμά του χωρίς να αλλάζει αίθουσα. Η πόρτα του χώρου θα πρέπει να έχει οπτική επαφή με το έδρανο του μαθητή, έτσι ώστε να μπορούν να εκτελούνται εργασίες με λανθάνουσα παρακολούθηση για την τόνωση της αυτονομίας του μαθητή.
Μείζονος σημασίας είναι και η θέση του μαθητή. Αν επιλέξουμε να τον τοποθετήσουμε σε καρέκλα γραφείου θα προσθέσουμε οπωσδήποτε υποπόδιο για να μπορούν τα πόδια να σχηματίζουν γωνία 90ο και να συντηρείται η ισορροπία του σώματος, για καλύτερη συγκέντρωση. Εναλλακτική λύση είναι η μπάλα αναπήδησης. Σε ένα σημείο του γραφείου θα τοποθετήσουμε ταινία Velcro, η οποία θα κρατά το ενδιαφέρον του μαθητή.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
Για την επίτευξη του στόχου μας, υπολογίζουμε πως θα χρειαστούμε 4 συναντήσεις (μία για κάθε χρώμα και μια για την συνολική τους επανάληψη) με εκτιμώμενο χρόνο τα 12΄-14΄. Στην πόρτα της αίθουσας θα είναι αναρτημένο ένα οπτικοποιημένο πλάνο (εικ.1) του μαθήματος (structure), για να γνωρίζει ο μαθητής την ακολουθία και την δομημένη εναλλαγή των δραστηριοτήτων. Η ανατροφοδότηση μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει τον αναγραφόμενο χρόνο.
ΥΛΙΚΑ
Απαραίτητα εργαλεία για την υλοποίηση του προγράμματος είναι:
• 1 μολύβι ξυσμένο
• 10 κάρτες μνήμης,
• Μια πλαστελίνη (το χρώμα θα είναι ανάλογο με το χρώμα που διδάσκεται εκείνη την ημέρα) και θα χρησιμοποιείται ως οπτικό ερέθισμα κατά την αφήγηση των κοινωνικών ιστοριών
• Ξυλομπογιές όλων των χρωμάτων
• Αυτοκόλλητα με στοιχεία της φύσης (δέντρα, φύλλα, ζώα)
• Ένα cd player, cd με ήχους της φύσης που θα ακούγονται σε χαμηλή ένταση
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Ακολουθώντας το σύστημα της ατομική προσέγγισης, πριν την έναρξη του προγράμματος θα προβούμε σε ανάλυση του στον μαθητή δείχνοντας το σχέδιο (εικ.1). Βασικός μας οδηγός είναι το πρόγραμμα SPELL. Θα χρησιμοποιήσουμε έναν ικανοποιητικό αριθμό κοινωνικών ιστοριών για να μπορέσουμε να διδάξουμε, επικουρικά με τα χρώματα, και τη λειτουργία τους στην καθημερινή ζωή. Στις κοινωνικές ιστορίες που θα πούμε στο παιδί θα προσπαθήσουμε να εγείρουμε την ενσυναίσθηση (empathy). Παίρνοντας ως παράδειγμα το χρώμα κόκκινο, ο εκπαιδευτικός λέει:
• Όταν προχωράμε και θέλουμε να περάσουμε το δρόμο δεν μπορούμε να το κάνουμε όποια στιγμή θέλουμε.
• Πρέπει να συμβουλευόμαστε πάντα το φανάρι για να μην μας χτυπήσουν τα αμάξια.
• Όταν το φανάρι είναι κόκκινο, τότε σταματάμε! (βοηθητική εικόνα με φανάρι)
1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Στην πρώτη δραστηριότητα θα χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο PECS αλλά και προτροπές (prompts) με σκοπό την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Στο δίλεπτο διάλειμμα θα προβούμε σε σύντομες ερωτήσεις προς τον μαθητή σχετικές με τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις του (links). Κάθε προσπάθειά του θα επιβραβεύεται με θεματικά αυτοκόλλητα (positive). Όσον αφορά τις δραστηριότητες μνήμης, μπορούμε να δημιουργήσουμε διάφορα σχήματα (π.χ. εικ. 7), από τα οποία μόνο το ένα θα είναι το χρώμα που επιθυμούμε να διδάξουμε. Έπειτα θα καλύπτουμε τα σχήματα (εικ. 8) και θα ζητάμε από το παιδί να θυμηθεί σε ποιο σημείο βρισκόταν το χρώμα που έμαθε στην εκάστοτε συνεδρία.
2Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Στην δεύτερη δραστηριότητα της συνεδρίας, θα παρουσιάζονται εικόνες (σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα του μαθητή) στις οποίες θα είναι χρωματισμένο μόνο ένα μέρος τους (low arousal) με το χρώμα επιλογής. Ο μαθητής θα κληθεί να ανιχνεύσει το χρώμα με πρόσθια καθοδήγηση, χρήση χειρονομιών και νύξεων καθώς και λεκτική καθοδήγηση. Στη συνέχεια θα του ζητηθεί να το κατονομάσει καθώς και να περιγράψει (αν δύναται) το αντικείμενο που είναι χρωματισμένο. Στο σημείο αυτό οι προτροπές θα αποσύρονται συστηματικά (prompt fading), και θα σημειώνονται, αν υπάρχουν, στοιχεία παλινδρόμησης. Εκτυπώστε το αρχείο με τις εικόνες ΕΔΩ.
• Οι εικόνες δημιουργήθηκαν με την πολύτιμη βοήθεια της Αργυρώς Καλλία, τελειόφοιτη τμήματος Δημόσιας Υγείας, ΠαΔΑ
Η παρούσα εκπαιδευτική πρόταση παρουσιάστηκε στα πλαίσια εκπόνησης εργασίας του Ετήσιου Σεμιναρίου : ”Αξιολόγηση στην Ειδική Αγωγή’‘ από την Εκπαιδευτική Ένωση και την ομάδα Εκπαίδευση Δίχως Όρια.
.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:ΠΑΙΖΩ ΤΟ ΧΡΩΜΑ
Γεράρδη Ελένη,
Τελειόφοιτη τμήματος Ιστορίας, ΕΚΠΑ